“Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau” – câu tục ngữ này đã nói lên tầm quan trọng của giao tiếp trong cuộc sống. Nhưng bạn có biết rằng, bên cạnh lời nói, còn có một ngôn ngữ khác cũng quan trọng không kém: giao tiếp phi ngôn từ.
Giao Tiếp Phi Ngôn Từ Là Gì?
Giao tiếp phi ngôn từ (nonverbal communication) là cách thức giao tiếp thông qua các hành động, cử chỉ, biểu cảm, điệu bộ, ngôn ngữ cơ thể, giọng điệu, khoảng cách và sự tiếp xúc vật lý thay vì lời nói. Theo giáo sư Nguyễn Văn A, tác giả cuốn “Giao tiếp hiệu quả”, “Giao tiếp phi ngôn từ chiếm đến 93% trong việc truyền tải thông điệp, và nó có thể tạo nên hiệu quả bất ngờ, thậm chí là tác động mạnh mẽ hơn cả lời nói”.
Tại Sao Kỹ Năng Giao Tiếp Phi Ngôn Từ Lại Quan Trọng?
Bạn thử tưởng tượng, khi gặp gỡ một người lần đầu tiên, bạn muốn tạo ấn tượng tốt, bạn sẽ làm gì? Chắc chắn bạn sẽ cố gắng nói chuyện một cách lịch sự, thể hiện sự tôn trọng đối với người đó. Nhưng bạn có để ý đến những hành động, cử chỉ của mình không?
Ví dụ, khi bạn nói chuyện với ai đó mà bạn không nhìn vào mắt họ, bạn sẽ tạo cảm giác không tin tưởng, thiếu tôn trọng. Hoặc khi bạn ngồi với tư thế khép kín, bạn sẽ khiến người khác cảm thấy bạn không muốn giao tiếp. Những điều tưởng chừng như nhỏ nhặt này lại có tác động rất lớn đến ấn tượng mà bạn tạo ra trong mắt người khác.
Các Loại Hình Giao Tiếp Phi Ngôn Từ Thường Gặp:
1. Ngôn Ngữ Cơ Thể:
- Tư thế: Cách bạn ngồi, đứng, đi lại… sẽ phản ánh tính cách, tâm trạng của bạn. Ví dụ, một người ngồi thẳng lưng, vai thẳng, tạo cảm giác tự tin, năng động. Còn một người ngồi cúi gằm, vai gập, lại khiến người khác cảm thấy thiếu tự tin, rụt rè.
- Biểu cảm khuôn mặt: Nụ cười, cau mày, nhăn trán… đều là những biểu cảm thể hiện cảm xúc của bạn. Nụ cười mang lại cảm giác vui vẻ, thân thiện, trong khi cau mày lại tạo cảm giác tức giận, khó chịu.
- Cử chỉ: Vẫy tay chào, gật đầu, lắc đầu… là những cử chỉ quen thuộc thể hiện sự đồng ý, phản đối, chào hỏi…
- Khoảng cách: Khoảng cách giữa bạn và người đối thoại cũng phản ánh mối quan hệ của hai người. Ví dụ, khoảng cách gần gũi thể hiện sự thân mật, trong khi khoảng cách xa lại cho thấy sự xa cách.
2. Ngôn Ngữ Giọng Nói:
- Âm lượng: Nói quá to hoặc quá nhỏ đều khiến người nghe khó chịu. Nên điều chỉnh âm lượng phù hợp với không gian và hoàn cảnh.
- Giọng điệu: Giọng điệu vui vẻ, dịu dàng tạo cảm giác thân thiện, dễ chịu. Trong khi giọng điệu nghiêm nghị, cáu gắt lại khiến người nghe khó chịu.
- Tốc độ: Nói quá nhanh hoặc quá chậm đều khiến người nghe khó hiểu. Nên nói với tốc độ vừa phải, dễ nghe.
3. Trang Phục Và Ngoại Hình:
- Trang phục: Trang phục thể hiện phong cách và sự chuyên nghiệp của bạn. Nên chọn trang phục phù hợp với hoàn cảnh và đối tượng giao tiếp.
- Ngoại hình: Sự gọn gàng, sạch sẽ, tươm tất luôn tạo ấn tượng tốt.
Mẹo Nhỏ Để Nâng Cao Kỹ Năng Giao Tiếp Phi Ngôn Từ:
- Luôn chú ý đến ngôn ngữ cơ thể: Tập luyện tư thế đứng ngồi thẳng lưng, vai thẳng, tay khoanh trước ngực thể hiện sự tự tin.
- Nắm vững biểu cảm khuôn mặt: Luyện tập cách thể hiện nụ cười, biểu cảm vui vẻ, tự nhiên.
- Điều chỉnh giọng điệu và tốc độ nói: Nói chậm rãi, rõ ràng, tránh nói quá nhanh hoặc quá chậm.
- Trang phục và ngoại hình: Luôn giữ gìn ngoại hình gọn gàng, chỉnh chu, phù hợp với hoàn cảnh.
Giao Tiếp Phi Ngôn Từ Trong Các Mối Quan Hệ:
Giao tiếp phi ngôn từ đóng vai trò quan trọng trong mọi mối quan hệ, từ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp cho đến các mối quan hệ xã hội khác.
- Trong gia đình: Một cái ôm, một nụ cười, một cái vuốt tóc… là những cách thể hiện tình cảm, sự yêu thương, sự quan tâm giữa các thành viên trong gia đình.
- Trong công việc: Giao tiếp phi ngôn từ giúp bạn tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp với đồng nghiệp, thể hiện sự chuyên nghiệp, tạo niềm tin với đối tác.
- Trong tình yêu: Giao tiếp phi ngôn từ là ngôn ngữ tình yêu, giúp bạn truyền tải cảm xúc một cách hiệu quả.
Câu Chuyện Về Giao Tiếp Phi Ngôn Từ:
Một lần, tôi được mời đến một buổi phỏng vấn xin việc. Tôi đã chuẩn bị rất kỹ lưỡng cho buổi phỏng vấn này. Tuy nhiên, khi bước vào phòng phỏng vấn, tôi lại thấy mình rất lúng túng. Tôi ngồi cúi gằm, tay run run, giọng nói run rẩy, và không dám nhìn vào mắt người phỏng vấn. Kết quả là tôi đã không được nhận vào làm việc. Sau buổi phỏng vấn, tôi đã tự rút ra bài học cho mình: Giao tiếp phi ngôn từ rất quan trọng, và nó có thể tạo nên sự khác biệt lớn.
Kết Luận:
Giao tiếp phi ngôn từ là một phần quan trọng trong giao tiếp, nó có thể giúp bạn tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp, truyền tải thông điệp một cách hiệu quả. Hãy luôn nhớ đến và nâng cao Kỹ Năng Giao Tiếp Phi Ngôn Từ của mình. Bởi vì, “Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”, nhưng giao tiếp phi ngôn từ cũng không kém phần quan trọng.