Người xưa có câu “Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Thế nhưng, để giao tiếp hiệu quả, chỉ “lựa lời” thôi chưa đủ, ta còn cần phải biết “lắng nghe”. Kỹ năng lắng nghe chủ động, chính là chìa khóa mở ra cánh cửa thấu hiểu và kết nối tâm hồn. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá xem, liệu mình đã thực sự “lắng nghe” người khác chưa, hay chỉ đơn thuần là “nghe” mà thôi?
Kỹ năng lắng nghe chủ động là gì?
Bạn có bao giờ rơi vào trường hợp, khi người đối diện đang thao thao bất tuyệt, tâm trí bạn lại treo ngược cành cây, nghĩ về những dự định còn dang dở? Đó chính là lúc bạn đang “nghe” chứ chưa “lắng nghe”.
Lắng nghe chủ động là quá trình tập trung toàn bộ tâm trí vào người nói, không chỉ tiếp nhận thông tin mà còn thấu hiểu cảm xúc, suy nghĩ ẩn chứa bên trong lời nói. Nó đòi hỏi sự tập trung cao độ, khả năng đặt câu hỏi khéo léo và phản hồi phù hợp để thể hiện sự quan tâm, đồng thời khuyến khích người nói chia sẻ cởi mở hơn.
Theo chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Minh Tâm, tác giả cuốn sách “Nghệ thuật lắng nghe”, “Lắng nghe chủ động là chiếc cầu nối vững chắc nhất trong mọi mối quan hệ, từ tình yêu, tình bạn đến công việc và cuộc sống”.
Tại sao kỹ năng lắng nghe chủ động lại quan trọng?
Bạn có biết, kỹ năng mềm cho sinh viên mới ra trường đóng vai trò cực kỳ quan trọng, và kỹ năng lắng nghe chủ động cũng không ngoại lệ. Nó là nền tảng của mọi mối quan hệ thành công, giúp chúng ta:
- Xây dựng mối quan hệ vững chắc: Lắng nghe chân thành giúp tạo dựng niềm tin, sự gắn kết và thấu hiểu lẫn nhau.
- Giải quyết xung đột hiệu quả: Khi mỗi bên đều cảm thấy được lắng nghe và tôn trọng, việc tìm ra tiếng nói chung sẽ dễ dàng hơn.
- Nâng cao hiệu suất công việc: Lắng nghe chủ động giúp thấu hiểu mong muốn của đồng nghiệp, cấp trên, từ đó phối hợp làm việc ăn ý, hiệu quả hơn.
Dấu hiệu nhận biết người có kỹ năng lắng nghe chủ động
Làm thế nào để nhận biết ai đó đang thực sự lắng nghe bạn? Hãy để ý những dấu hiệu sau:
- Ngôn ngữ cơ thể: Giao tiếp bằng mắt, mỉm cười, gật đầu, ngôn ngữ cơ thể cởi mở…
- Lời nói: Đặt câu hỏi mở, khích lệ bạn chia sẻ nhiều hơn, diễn đạt lại ý bạn vừa nói để chắc chắn đã hiểu đúng…
- Thái độ: Tập trung vào bạn, không ngắt lời, thể hiện sự đồng cảm qua nét mặt, ánh mắt…
Trắc nghiệm kỹ năng lắng nghe chủ động
Bạn tự tin mình là người biết lắng nghe? Hãy thử làm bài trắc nghiệm sau để kiểm chứng nhé!
Trong các tình huống dưới đây, bạn sẽ phản ứng như thế nào?
-
Đồng nghiệp đang phàn nàn về khối lượng công việc quá tải:
a. Gật đầu đồng tình và kể lể về công việc của mình.
b. Im lặng lắng nghe, thỉnh thoảng đặt câu hỏi để hiểu rõ hơn.
c. Đưa ra lời khuyên và hướng dẫn đồng nghiệp cách giải quyết. -
Người yêu tâm sự về một ngày tồi tệ:
a. Phân tích nguyên nhân và đưa ra giải pháp cho vấn đề.
b. Lắng nghe, thể hiện sự đồng cảm và an ủi người yêu.
c. Lảng tránh câu chuyện và chuyển sang chủ đề khác vui vẻ hơn. -
Bạn bè chia sẻ về niềm vui mới:
a. Chúc mừng và hỏi thêm chi tiết về niềm vui đó.
b. Gượng cười cho qua chuyện vì bản thân đang không vui.
c. So sánh niềm vui của bạn bè với bản thân.
Đáp án:
- Chủ yếu là đáp án b: Xin chúc mừng, bạn có khả năng lắng nghe chủ động rất tốt!
- Chủ yếu là đáp án a hoặc c: Bạn nên rèn luyện kỹ năng lắng nghe chủ động nhiều hơn nữa.
Rèn luyện kỹ năng lắng nghe chủ động như thế nào?
Giống như bảng kỹ năng và phân công công việc, việc rèn luyện kỹ năng lắng nghe chủ động cũng cần có phương pháp bài bản. Dưới đây là một số bí quyết dành cho bạn:
- Tập trung vào người nói: Hãy gác lại mọi suy nghĩ cá nhân, điện thoại, máy tính bảng… để toàn tâm toàn ý cho người đối diện.
- Thể hiện ngôn ngữ cơ thể tích cực: Giao tiếp bằng mắt, mỉm cười, gật đầu… để cho thấy bạn đang thực sự chú ý.
- Đặt câu hỏi mở: Thay vì hỏi những câu trả lời “có” hoặc “không”, hãy đặt câu hỏi “bắt đầu bằng chữ cái” (Tại sao, Như thế nào,…) để khuyến khích người nói chia sẻ cởi mở hơn.
- Diễn đạt lại ý của người nói: Việc nhắc lại ý chính bằng ngôn ngữ của bạn giúp đảm bảo bạn đã hiểu đúng và cho người nói thấy bạn thực sự quan tâm đến những gì họ nói.
- Kiên nhẫn và không ngắt lời: Hãy để người nói được tr
bày hết suy nghĩ, cảm xúc của mình, tránh ngắt lời khi chưa cần thiết.
Kết luận
Kỹ năng lắng nghe chủ động là một hành trình, không phải là đích đến. Nó đòi hỏi sự rèn luyện kiên trì, nhẫn nại và tinh tế. Hãy nhớ rằng, mỗi người chúng ta đều mang trong mình một câu chuyện riêng, và khi ta biết lắng nghe bằng cả trái tim, ta sẽ mở ra cánh cửa thấu hiểu và kết nối diệu kỳ.
Bạn có muốn trở thành người bạn, người đồng nghiệp, người yêu tuyệt vời hơn? Hãy bắt đầu từ việc trau dồi kỹ năng lắng nghe chủ động ngay hôm nay!
Để khám phá thêm những bí quyết giao tiếp hiệu quả, mời bạn đọc thêm bài viết Trắc nghiệm về kỹ năng giao tiếp.
Còn chần chờ gì nữa, hãy liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại: 0372666666, hoặc ghé thăm địa chỉ: 55 Tô tiến thành, Hà Nội để được tư vấn và hỗ trợ bởi đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên con đường phát triển bản thân!